Vucudumuzdaki Matematik:Altın Oran

Matematik hem bir doğa bilimi hem de beşeri bir bilimdir. Dolayısıyla insan yaşamının en temel parçalarındandır. Bu cümle bize tanıdık gelebilir. Ama önemli olan bu bize anlamlı geliyor mu? Matematiğin yaşamımızın temelinde olduğu fikrini kavrayabilmek için bunu yakından görüyor olmamız gerekir. Bu yazıda aslında matematikle ne kadar iç içe olduğumuzu inceleyeceği, örneklendireceğiz. Matematiği arıyorsak bakabileceğimiz en yakın yer kendi bedenimizdir. Bunun için önce bir kavramı açıklamamız gerek. Altın oran kavramını daha önce duymuş olabilirsiniz. Altın oran matematikte bir sabit sayıdır ve matematikçiler tarafından şöyle tanımlanır: “ İki sayının toplamının büyük sayıya oranı ile büyük sayının küçük sayıya oranı birbirine eşit olması durumu.” Bunu açıklıyor olma sebebimiz insan vücudunun altın oran içinde olması. Saç tellerimizden ayak uçlarımıza kadar kendimizi matematiksel bir oranla ifade edebiliriz. Yüzümüzde kaşlarımızın, dudaklarımızın, gözlerimizin, burnumuzun birbirleri ile mesafeleri arasında, boyumuzda, uzuvlarımız arası uzunluklarda, parmaklarımızın uzunluklarının oranında, vücudumuzun tüm uzunluk oranları arasında altın oran mevcuttur. Yani tüm bedenimiz matematikle iç içe. İşte matematiğe bu kadar yakınız. Böylesine yakınımızda olan matematiği günlük yaşantımızda kullanmıyor olmamız mümkün mü? Matematiğin günlük yaşamda kullanımı denince akla ilk gelenlerden biri para ile ilgili durumlar oluyor. Alışverişi düşünelim; yapılan alışverişin tutarını, ödememiz gereken miktarı ve para üstünü hesaplayabilmek, indirimleri ve zamları takip edebilmek, ürünler arası karşılaştırma yapabilmek gibi alışveriş durumlarında matematiğe ne kadar ihtiyaç duyduğumuzu fark edebiliriz. Temel bir matematik becerisi edinmezsek basit bir alışveriş deneyiminin bizim için bir çileye dönüşmesi kaçınılmazdır. Matematik bilgimiz olmasa harçlıklarımızı biriktirirken ya da harcarken ne kadar zorlanırdık çocukken, bir düşünün. Küçük olduğumuz ve matematik bilmediğimiz zamanlarda büyüklerimiz bazen bize küçük bir oyun oynardı: kuruşlarıyla liralarımızı değiştirmek. Matematik dersinde sayıları ve paraları öğrendiğimizde buna karşı bilinçli olmaya başladık. Bu yalnızca akla ilk gelen örneklerden biri, matematiğin yaşamımızdaki varlığını gösterebileceğimiz daha pek çok durum mevcut. Matematik denince çoğunlukla aklımıza gelenler, hesaplama durumları, sayılar ve işlemler olsa da, geometri kısmı da göz ardı edemeyeceğimiz kadar önemlidir. Evimizde bir odayı dizayn etmek temel matematik becerileri gerektiren bir durumdur; eşyaların nasıl yerleştirilebileceği, perdenin ne kadar uzunlukta ve genişlikte olması gerektiği, halının boyutunun ne kadar olması gerektiği, bir kitaplığın odaya sığıp sığamayacağı gibi bütün bunlara karar verebilmek ve eşyaları düzgün bir şekilde yerleştirebilmek için matematiksel becerilere ihtiyacımız vardır. Banyonuzdaki ya da mutfağınızdaki fayansları inceleyin, hepsi düzenli bir biçimde yerleştirilmiştir. Her biri dikdörtgen ya da kare şeklindedir. Biri kısa biri uzun olmaz, hepsi birbiri ile tam ve uyumludur. Burada da matematiği gözlemliyoruz. Bugünlerde teknolojinin hayatımızda büyük bir yeri olduğu aşikar. Bu alanda da matematik yine bizimle. Teknolojinin gelişiminde ve oluşumunda matematiğin büyük bir payı var. Biz bunu birebir gözlemleyemiyor olabiliriz. Ama teknolojiyi kullanırken matematikle nasıl karşılaşıyoruz buna bakalım. Akıllı telefonlarımızın şarjının ne kadar kaldığını anlamak, telefonun ne kadar sürede ve yüzde kaç şarj olduğunu anlamak en basit örneklerden olabilir. Bilgisayar ya da telefonda herhangi bir yükleme yaparken dosya boyutunu ve yükleme süresini hesaplamak, oynadığımız oyunlarda bulunan zaman, seviye, enerji gibi sayısal karşılaştırmaları anlamlandırmak da yine matematik sayesinde. Matematik bir doğa bilimi olarak gözümüzün görüp göremeyeceği her yerde. Ve yine matematik bir beşeri bilim olarak da hayatımızın her anında. Matematiği aramamıza gerek yok, o bizi daima bulur